Werk: knelpuntberoepen 2020 in Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Actualiteit
Generiek beeld ter illustratie van de interacties bij het zoeken naar werk en de aanwezigheid van digitale technologieën op de achtergrond

In het rapport “Analyse van de knelpuntberoepen 2020 in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest”, uitgegeven door View.brussels in december 2021, is sprake van 111 knelpuntberoepen. Meer dan de helft ervan, 68 beroepen, kan als structureel worden omschreven. Het betreft met name verschillende beroepen uit de non-profitsector, waaronder hoofdzakelijk het onderwijzend en verplegend personeel, commerciële beroepen zoals verkopers en vertegenwoordigers, beroepen binnen de ambachten, technische beroepen, beroepen in de bouw, informatici, ingenieurs en diverse administratieve functies.

Het bestuderen van de knelpuntberoepen brengt ons naar de kern van de relatie tussen opleiding en tewerkstelling. Deze informatie is bijzonder nuttig om het opleidingsaanbod aan te passen en te ontwikkelen, tekortkomingen weg te werken en zo de toegang tot de arbeidsmarkt voor de Brusselaars te bevorderen.

Criteria, soorten en bepalende factoren die knelpuntberoepen definiëren

Drie cumulatieve criteria:

  • een minimumaantal van 20 werkaanbiedingen ontvangen voor dit beroep in de loop van het jaar;
  • een invullingsgraad van de werkaanbiedingen voor dit beroep die lager ligt dan de berekende invullingsgraad voor alle beroepen samen;
  • een benodigde mediane duur om de werkaanbiedingen voor dit beroep af te sluiten die langer is dan de mediaan van de invullingstijd voor alle werkaanbiedingen.

Structureel knelpuntberoep

Een knelpuntberoep wordt structureel als het beroep in het referentiejaar (hier 2020) voor de derde keer op rij een knelpuntberoep is, of als het ten minste drie keer in de vijf voorgaande jaren een knelpuntberoep is.

De bepalende factoren

Er worden drie soorten factoren vastgesteld als bepalend voor het ontstaan en het voortbestaan van de knelpuntberoepen.

  1. de kwantitatieve factoren: het tekort aan kandidaten voor een bepaald beroep;
  2. de kwalitatieve factoren: de kandidaten voldoen niet aan de vereisten (opleiding, ervaring, talenkennis, IT-kennis, softskills);
  3. de factoren die verband houden met de subjectieve perceptie van het beroep, de sector, etc.

Concrete en gedetailleerde informatie

Het rapport, dat een honderdtal bladzijden telt, bevat een tabel met de knelpuntberoepen en voor elk beroep worden de criteria opgelijst die de keuze voor het beroep hebben bepaald (zie boven), de mate van herhaling en de huidige stand van zaken van het opleidingsaanbod. (Raadpleeg de tabel met knelpuntberoepen, uittreksel uit het rapport van View.brussels)

Het rapport van View.brussels bevat eveneens een gedetailleerde beschrijving van de belangrijkste oorzaken die aan de basis liggen van de rekruteringsmoeilijkheden, en dat per beroep. Deze informatie werd gebundeld dankzij de adviezen van sectordeskundigen, zowel intern als extern bij Actiris. De knelpuntberoepen worden er per beroepsgroep voorgesteld.

Analyse van de knelpuntberoepen en opleidingsaanbod

De uitwerking van “de analyse van de knelpuntberoepen 2020 in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest” sluit aan op de versterkte samenwerking tussen View.brussels, het Brussels Observatorium voor werkgelegenheid en opleiding en Bruxelles Formation. In het rapport wordt aangetoond hoe rekening gehouden wordt met de knelpuntberoepen in het aanbod van Bruxelles Formation.

Dit rapport is des te belangrijker in een context van economisch herstel waarin de veranderingen op de arbeidsmarkt van nabij gevolgd moeten worden. De rekruteringsmoeilijkheden van de werkgevers waarover de media berichten, kunnen aldus geobjectiveerd worden dankzij een lijst met de knelpuntberoepen en een gedetailleerde analyse van elk beroep.

Meer dan 88% van het aanbod van Bruxelles Formation dekt de knelpuntberoepen

“In 2020 werden 78 van de 88 knelpuntberoepen die onder het toepassingsgebied van Bruxelles Formation en zijn partners vallen (88,6%) gedekt door één of meer opleidingsproducten (dit aandeel bedroeg 85,4% in 2018 en 87,6% in 2019). Bovendien zijn 49 van de gedekte knelpuntberoepen (62,8%, of evenveel als in 2019) rechtstreeks verbonden met minstens één opleiding die door een van de centra of een partner wordt gegeven.”

De knelpuntberoepen en de arbeidsmarkt

Uit het rapport blijkt dat de diversiteit van de oorzaken van de rekruteringsmoeilijkheden de invoering van oplossingen eist die zich zowel tot de werkzoekenden, de werknemers, de bedrijven, de actoren inzake tewerkstelling en opleiding, als tot de sociale partners richten in een poging om ze te verhelpen.

Ook wordt gewezen op de invoering van het telewerk, waardoor de organisatie van het werk en de integratie van nieuwe digitale technologieën in het innovatieproces van producten en/of diensten ter discussie worden gesteld. Kortom, de verandering van de beroepen leidt eveneens tot spanningen op de arbeidsmarkt. Opleiding in digitale tools moet dus een plaats krijgen in de meeste beroepsopleidingen.

Bovendien telt het Brussels Gewest een groot aantal banen met hoge taalvereisten. Het leren van talen moet een centrale plaats blijven innemen in de maatregelen ter ondersteuning van de werkzoekenden en in de beroepsopleidingsprogramma's, en dat door het opnemen van beroepsgerichte modules.

Onzekerheid over de echte gevolgen van de crisis

De gezondheidscrisis heeft vooral geleid tot het gebruik van tijdelijke werkloosheid en het overbruggingsrecht. Het is dan ook normaal dat het effect op de traditionele werkloosheid beperkter is geweest. Door gebruik te maken van tijdelijke werkloosheid konden bedrijven massale ontslagen vermijden.